1968 ΚΑΙ 1989: ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΑΧΑΛΙΝΩΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ

1968 ΚΑΙ 1989: ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΑΧΑΛΙΝΩΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ

[…] Μὲ τὸ 1968 ἐπῆλθε τὸ διαζύγιο μεταξὺ τῆς προτεσταντικῆς ἠθικῆς καὶ τοῦ πνεύματος τοῦ καπιταλισμοῦ. Ὁ τελευταῖος, ἀπὸ ἀσκητικὸς καὶ πειθαρχημένος (δηλαδή, ἀστικός), ἔγινε ἐπιτρεπτικὸς καὶ παραβατικὸς (δηλαδή, μετα-ἀστικός), κατὰ μῆκος τοῦ κεκλιμένου ἐπιπέδου ποὺ ὁδηγεῖ ἀπὸ τὸν ἐπαναστάτη στὸν ναρκισσιστὴ καὶ ἀπὸ τὴν ἐπανάσταση στὴν νέα ἐποχή. Ἡ τυπικὴ ὑπαγωγὴ τοῦ παλαιοῦ ἀνταγωνιστικοῦ διπόλου στὸ κεφάλαιο ἐπαληθεύεται: Δεξιὰ καὶ Ἀριστερὰ προχωροῦν ὅλο καὶ περισσότερο πρὸς τὸν ὁρίζοντα τοῦ κεφαλαίου, ὁ ὁποῖος γίνεται ἀμοιβαία ἀποδεκτὸς ὡς ἕνα φυσικὸ καὶ ἀέναο πεπρωμένο. Ἡ κοινωνία, πλέον ἀπρόβλεπτη καὶ ἐπισφαλής, γίνεται μία ἀμιγῶς καταναλωτικὴ κοινωνία, ἕνα πλανητικὸ «σύστημα ἀναγκῶν» (Ἔγελος) καὶ μία ἀπεριόριστη «ἐμπορικὴ κοινωνία» (Ἄνταμ Σμίθ), μία κοσμοπολίτικη ἀγορά, μέσα στὴν ὁποῖα δὲν κατοικοῦν πιὰ πολῖτες ἐθνικὰ κράτη, πατέρες καὶ μητέρες, ἀλλὰ μόνο ἀπὸ ἀνταγωνιστές· ἀνταγωνιστὲς οἱ ὁποῖοι, ἐν τῇ ἀπουσίᾳ ὁποιουδήποτε κοινοτικοῦ πνεύματος, σχετίζονται μόνο ἐπὶ τῇ βάσει τῶν ἀρχῶν ποὺ θεωρητικοποίησε ὁ Ἄνταμ Σμὶθ στὸ ἔργο του «Ὁ πλοῦτος τῶν ἐθνῶν»: τὴν ὁλόπλευρη ἐξάρτηση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὶς ὑλικές του ἀνάγκες καὶ ἀπὸ τὸν κτητικό του ἐγωισμό…

[…] Στὴν θέση τῆς ἀστικῆς τάξης ἔχει ἀναλάβει τὰ ἡνία μία παγκόσμια τάξη ποὺ δὲν εἶναι πιὰ ἀστικὴ ἀλλὰ ὑπερκαπιταλιστική, ποὺ εἶναι πρόθυμη νὰ ἀποδεχθεῖ μὲ εὐχέρεια τὸν «πολυθεϊσμὸ τῶν ἀξιῶν» καὶ τὸν καταναλωτικὸ τρόπο ζωῆς μέσα στὸ «σιδερένιο κλουβί» τοῦ εἰδωλολατρικοῦ μονοθεϊσμοῦ τῆς ἀγορᾶς. Εἶναι αὐτὸ πού… ὀνομάσαμε ὡς μία νέα μετα-ἀστική, μετα-προλεταριακὴ καὶ ὑπερκαπιταλιστικὴ «χρηματιστικὴ ἀριστοκρατία». Εἶναι, ἐν ὀλίγοις, μία τάξη ἡ ὁποία, ὡς φορέας τῆς μεταμοντέρνας εὐτυχισμένης ἀσυνειδησίας, ζεῖ μὲ παρασιτικὸ καὶ τοκογλυφικὸ τρόπο, ἐκμεταλλευόμενη τὴν δουλεία τῶν σκλάβων τῆς ἄρχουσας τάξης.

[…] Ἄν στὸν προηγούμενο καπιταλισμὸ ἡ Δεξιὰ ἦταν θεωρητικὰ μὲ τὸ μέρος τοῦ ἀφέντη καὶ ἡ Ἀριστερὰ ἦταν πρωτίστως μὲ τὸ μέρος τοῦ ὑπηρέτη, στὸν ἀχαλίνωτο καπιταλισμὸ (turbo-capitalism) Δεξιὰ καὶ Ἀριστερὰ εἶναι ἐξίσου τὰ μέρη μέσα ἀπὸ τὰ ὁποία νομιμοποιεῖται ἡ κυριαρχία τοῦ κυρίου. Ὁ ὑπηρέτης δὲν ἐκπροσωπεῖται πλέον οὔτε πολιτικὰ οὔτε πολιτιστικά. δηλ. κυριαρχεῖται στὴν πολιτικὴ καὶ τὸν πολιτισμὸ καθὼς καὶ στὰ οἰκονομικά.

[…] Τὸ 1968, ποὺ χαιρετίστηκε ἀπατηλὰ ὡς μία ἐπαναστατικὴ διαδικασία ἀντίθεσης στὸν καπιταλισμό, χρειάζεται νὰ ἑρμηνευθεῖ μὲ ἕναν ἐκ διαμέτρου ἀντίθετο τρόπο, ὡς ὁ θεμελιώδης μῦθος τοῦ μετα-ἀστικοῦ καὶ μεταπρολεταριακοῦ ἀπόλυτου-ὁλοκληρωτικοῦ καπιταλισμοῦ, καὶ ἀκριβέστερα ὡς τὸ ἀποφασιστικὸ σημεῖο μετάβασης στὴν καθαρὰ κερδοσκοπικὴ φάση τοῦ καπιταλισμοῦ.

[…] Τὸ 1968 ἦταν μία ἀποφασιστικὴ στιγμὴ χειραφέτησης ὄχι ἀπὸ τὸν καπιταλισμό, ἀλλὰ γιὰ τὸν καπιταλισμό. Ὁ καπιταλισμὸς εἶχε ὡς στόχο νὰ ὑπερβεῖ τὸ ἀνταγωνιστικὸ δίπολο ἀστικὴ τάξη-προλεταριᾶτο, καὶ σίγουρα ὄχι πρὸς τὴν κατεύθυνση ἑνὸς «λαμπροῦ μέλλοντος» μίας μετακαπιταλιστικῆς κοινωνίας ποὺ διέπεται ἀπὸ σχέσεις μεταξὺ ἐξίσου ἐλεύθερων ἀτόμων, ἀλλὰ πρὸς τὴν κατεύθυνση μίας ἀτομικιστικῆς φιλελευθεροποίησης τῆς κατανάλωσης καὶ τῶν ἠθῶν -κι αὐτὸ ἐντὸς τοῦ πλαισίου ἑνὸς νέου καπιταλισμοῦ ποὺ δὲν ἀποτελεῖται πλέον ἀπὸ ἀστοὺς καὶ προλετάριους, μὲ τὴν ἀντίστοιχη «ἠθικότητά» τους… ἀλλὰ μόνο ἀπὸ μετα-ταυτοτικοὺς Ροβινσῶνες καταναλωτές, ποὺ διέπονται ἀπὸ ἐμπορευματικὲς σχέσεις, μὲ τὴν ἐμπορευματοποίηση νὰ ἔχει γίνει πλέον ὁ κυρίαρχος λόγος.

[…] Ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ 1960 ἡ Ἀριστερὰ πάλεψε ἐνάντια στὰ θεμέλια τοῦ σύγχρονου ἀστικοῦ πολιτισμοῦ, χωρὶς νὰ συνειδητοποιήσει ὅτι αὐτὴ ἡ μάχη ἦταν αὐτὴ ποὺ ἔδινε ὁ νέος καπιταλισμός, ὁ ὁποῖος φιλοδοξοῦσε νὰ δημιουργήσει ἕναν μετα-ἀστικὸ χῶρο γιὰ τὴν ἀπεριόριστη ἐλεύθερη κυκλοφορία τῶν ἐμπορευμάτων, τὴν ἐμπορευματοποιήση τῶν προσώπων καὶ τῶν ἀπορρυθμισμένων ροῶν τοῦ ρευστοῦ χρηματοπιστωτικοῦ κεφαλαίου: ἡ πάλη ἐνάντια στὸν ἀστικὸ κόσμο ὄχι μόνο δὲν συνέπεσε μὲ τὴν πάλη ἐνάντια στὸν καπιταλισμό, ἀλλὰ τελικῶς ταυτίστηκε μὲ τὴν πάλη γιὰ τὸν ἴδιο τὸν καπιταλισμὸ ἤ, ὀρθότερα, γιὰ τὴν ἀποφασιστική του ἐνδυνάμωση μέσῳ τῆς ὑπερβάσεως τῶν ἀντιφάσεών του ποὺ ἦσαν ἐγγενεῖς στὴν προηγούμενη φάση του, καί, ἑπομένως, γιὰ τὴν μετάβαση στὸν νέο μετα-ἀστικὸ καὶ μεταπρολεταριακὸ ἀχαλίνωτο καπιταλισμό, πέραν τῆς Δεξιᾶς καὶ τῆς Ἀριστερᾶς.

[…] Ἡ ὑπαγωγὴ τῆς Ἀριστερᾶς στὸ κεφάλαιο, ποὺ μὲ τὸ 1968 ἦταν τυπικὴ καὶ συνυπῆρχε μὲ θραύσματα μιᾶς Ἀριστερᾶς ποὺ δὲν εἶχε ἀκόμη ἐνσωματωθεῖ, μετετράπη σὲ πραγματικὴ ὑπαγωγὴ ἀπὸ τὸ 1989, ὅταν ἡ Ἀριστερὰ ἀπορροφήθηκε πλήρως στὸν ὁρίζοντα τοῦ νοήματος τοῦ καπιταλισμοῦ καὶ τοῦ προοδευτικοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ του.

[…] Μὲ τὸ 1989, ἡ πλήρης ὑπαγωγὴ τῆς Δεξιᾶς καὶ τῆς Ἀριστερᾶς στὸ κεφάλαιο ὁλοκληρώθηκε: ἀμφότερες ἀπὸ ἐκείνη τὴν στιγμὴ μεταβολίζουν ὁλοκληρωτικὰ τὸν καπιταλισμὸ ὡς ἀναπόφευκτη μοῖρα, καὶ ἡ «πάλη» μεταξὺ τῶν παρατάξεων διεξήχθη, ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα, ὑπὸ τὴν μορφὴ τοῦ ἀνταγωνισμοῦ γιὰ τὸ ποιά ἀπὸ τὶς δύο εἶναι περισσότερο ἄξια νὰ ἀσκήσει τὴν ἁπλὴ διαχείριση -ἄλλοτε πρὸς τὰ δεξιά, ἄλλοτε πρὸς τὴν ἀριστερά- τῶν μεταρρυθμίσεων ποὺ ἀποφασίζει ἡ παγκόσμια τάξη καὶ τὸ σύστημα ποὺ ἐμπορευματοποιεῖ τὰ πάντα.

Diego Fusaro, ‘1968 and 1989: The Two Fundamental Dates of Turbo-Capitalism’

Πηγή: https://www.thepostil.com/1968-and-1989-the-two…/

Μετάφραση: Σωτήρης Γιαννέλης

Πηγή φωτογραφίας τῆς ἀναρτήσεως:

https://www.economist.com/…/05/07/the-party-winds-down